Keuze, een dilemma ?

Deze tekst (of moet ik schrijven: blog) gaat over keuzes maken of niet. Dus eigenlijk is de vraag: To Choose, or not to choose :-).

Waarom: steeds meer mensen die ik spreek in mijn leeftijdsgroep (zeg maar de midlife crisis groep van 35-45 jaar) hebben het over gewenste veranderingen in hun leven, dromen waarmaken. Maar van de 2 woorden ‘dromen’ en ‘waarmaken’ alleen het eerste woord…uh… waarmaken. Dat wil zeggen: ze dromen wel, maar doen er niks mee. En dat is jammer.

Het begint bij bewustwording dat je keuze hebt en vervolgens om het keuzes maken en dat is niet makkelijk. En het bijstellen van keuzes… dat doen we ook niet snel. Een voorbeeld (waar ik zelf dagen lang koppig van zei dat ik gelijk had, maar het niet bleek te zijn en dus graag wil delen):

Stel je eens voor: je doet mee aan een quiz en je hebt het gehaald tot de finale, waar een prachtige prijs wacht. Tenminste als je de juiste keuze maakt. Ik ben de presentator van het overigens zeer goed bekeken programma. Zo’n glitterpakkie aan met dito schoenen, strikje voor, haartjes strak van de gel. Paar honderd mensen zitten op de tribune in dit live programma en thuis kijken nog eens een paar miljoen chips verorberende Nederlanders met ingehouden adem toe.

We staan onder de warme lampen van de studio en kijken beide naar drie gesloten deuren. Ik vertel je de informatie, die je als deelnemer natuurlijk al lang weet, want daarom heb je je ooit ingeschreven voor deze show. Achter één van de deuren staat een koffer met € 100.000. Die koffer mag je overigens niet houden en de €100.000 staat geschreven op een cheque. Belastingvrij, al heeft die toevoeging geen enkele waarde voor dit verhaal, maar het staat nou eenmaal in de tekst. Achter de andere 2 deuren staat niks. Nou ja, je kijkt niet rechtstreeks de coulissen in, maar ziet een lege achterwand, misschien met een schilderijtje met een verdrietige emoticon erop. Zie je het voor je?

Jij als deelnemer mag een deur aanwijzen. Zie het eens voor je: welke deur kies je ? 1, 2 of 3 ? Of misschien zijn het in jouw gedachten wel gewoon deur A, B, of C. Maakt niet uit, daar gaat het in dit verhaal niet om. Je kiest een deur. De meeste kiezen 1 of 2, omdat je met iene-miene-mutte bij één van die deuren uitkomt, afhankelijk hoe je telt. Nadat je dat hebt gedaan, loop ik naar een andere deur en open die. Er staat niks.

En dan kijk ik je aan en geef ik je de kans om te wisselen van keus tussen de 2 overgebleven gesloten deuren. Dus om in plaats van de eerst gekozen deur te kiezen voor de andere nog gesloten deur.

Jij denkt, net als de meeste mensen op de tribune en in de woonkamers waar gekeken wordt: ‘nu heb ik 50% kans!’.

Wat moet je nu doen? Kan je beter wisselen van deur, of maakt het niets uit? Is de kans op het winnen van het geld groter als je van deur wisselt?

Waarschijnlijk antwoord je iets van: ‘het maakt niet uit welke ik kies, de kans is voor beide 50%, dus ik blijf bij mijn 1e keus’. Dat doen mensen overigens vaak, blijven bij hun eerste keus, lekker vertrouwd. Maar is dit wel terecht ? NEE!

Uit analyse blijkt dat het interessant is om van deur te wisselen, omdat de kans verandert van 1/3 naar 2/3. Velen vinden dit antwoord op het eerste gezicht tegenintuïtief en menen, omdat er nog twee mogelijkheden over zijn, dat de kansen 1/2 tegen 1/2 moeten zijn. Het is moeilijk in te zien dat er weliswaar twee mogelijkheden zijn, maar dat deze niet gelijke kansen hebben (omwille van de kennis van de presentator). Daarom hierbij een linkje waarin dit wordt toegelicht.

Indien je daarna nog steeds stelt dat het 50% is prima. Die mensen moeten er ook zijn, maar ga svp niet mij proberen te overtuigen ervan.

In het bovenstaande voorbeeld is Keuze een Dilemma. Maar eigenlijk is het hebben van keuze iets prachtigs. Tenminste dat vind ik. Niet iedereen op deze wereld kan zeggen, dat hij of zij keuze heeft. Wij hier in Nederland hebben die keuzemogelijkheid wel. Dus dat die mogelijkheid er is, dat is al een mooi gegeven.

Heel erg zwart-wit gesteld: we hebben allemaal van 0 – 80 jaar en daarin moet het gebeuren. Wat dat is, dat is aan een ieder zelf. Maar daar zit volgens mij het steentje in de schoen. Van die 80 jaar wordt er gemiddeld slechts misschien 1 jaar echt gekozen. De rest van de tijd doen we met name wat we altijd gedaan hebben, omdat:

• we denken dat dat nodig is
• we het fijn vinden om altijd hetzelfde te doen
• we ons niet bewust zijn van de keuzes, omdat we er eigenlijk nooit zo over nadenken
• we ons er wel van bewust zijn, maar het niet anderz durven te doen. Uit de comfortzone stappen is eng.
• we wel praten en plannen maken over het anderz doen, maar het niet doen
• en uiteraard moeten we soms gewoonweg, slapen, eten, douchen etc.

Laat ik duidelijk zijn: ik vind niet dat je iets anderz moet gaan doen/kiezen, ik hoop alleen dat een ieder beseft dat als je het anderz wilt, je het wel een keer moet gaan doen, voordat er een man of vrouw met een zwarte kap en een zeis je komt halen.

Een enkeling doet het wel en hoe prachtig zijn die verhalen. Ik smul van het programma: ‘ik vertrek’. Mensen die de stap nemen en gewoon hun dromen laten uitkomen. En als het niet lukt, is het jammer. Maar Johan Cruijff zei het al eens: ‘als je niet schiet, kan je niet scoren’.

Indien je ongelukkig wordt van verandering, je optimaal gelukkig bent met het niet kiezen, dan is dat ook een keus. Prima, niets meer aan doen.

Maar de kans dat er achter een andere deur wat moois zit, is alleen al de moeite waard om eens na te denken, wat jij achter die andere deur zou willen aantreffen. Toch ? En als je weet wat er achter die deur moet zijn, zorg dan dat het er komt.

Kies en doe, waar wacht je nog op ? Het is jouw leven!